Kilka porad dla przedsiębiorców na kolejne kwartały 2023 r.

Wprowadzenie

Analiza ogólnodostępnych danych ekonomicznych pozwala stwierdzić zbliżanie się recesji w polskiej gospodarce. Kilka liczb potwierdzających występowanie recesji technicznej w pierwszym kwartale 2023 r.:

  • spadek Produktu Krajowego Brutto przez ostatnie dwa kwartały 2022 r. o 2,4%;
  • radykalny spadek inwestycji w 2022 r. poniżej 16,8% PKB, w 2015 r. udział wynosił 20% PKB, a celem rządu aktualnego premiera było osiągnięcie wskaźnika 25%;
  • bezrobocie utrzymuje się na stabilnym poziomie 5,5% co wynika z luki pokoleniowej, aktualnie na rynku pracy jest 10 mln pracowników w wieku 60+ i zaledwie 5 mln w wieku 18-29 lat, a jeszcze w 2007-2008 te wielkości było równe;
  • ewidentnie spada popyt konsumentów, wzrost wynagrodzeń i zysków mikrofirm nie koreluje z inflacją, zatem mniej kupujemy, gdyż pieniądz z powodu inflacji traci narastająco na wartości.

Inflacja, co wynika z poglądów ekspertów gospodarczych na dłużej zagościła w Polsce. Błędy dotyczące stóp procentowych, wypowiedzi prezesa NBP oraz kontynuacja rozdawnictwa środków będą skutkować dwucyfrowym jej poziomem na wiele kwartałów. Wskaźnik PMI (Purchasing Manager’s Index) w ostatnich miesiącach utrzymuje się poniżej 50 pkt, co oznacza kontynuowanie spadku aktywności ekonomicznej. Utrzymująca się na wysokim poziomie inflacja, spadek Produktu Krajowego Brutto liczony kwartał do kwartału, spadek inwestycji mogą być zapowiedzią spadku aktywności gospodarki, w efekcie mogą skutkować spadkiem wolumenu produkcji i przychodów.

 

Zachowania przedsiębiorców dzisiaj

Na rynku można dostrzec pozytywne reakcje małych i średnich przedsiębiorców na zaistniałą sytuację gospodarczą w Polsce:

– zdecydowanie większa dbałość o zapewnienie spływu należności;

– stopniowe przekształcanie kosztów stałych w zmienne;

– wdrożenie zasady ograniczonego zaufania.

Absolwenci uniwersytetów ekonomicznych, lecz nie tylko wiedzą, że kontrola obok planowania, organizowania i przewodzenia stanowi jedną z czterech faz współczesnego zarządzania, aczkolwiek bardzo często jest traktowana powierzchownie. Okres turbulencji w gospodarce wymaga położenia szczególnego nacisku na tę fazę.

Uruchomienie struktur zarządzania antykryzysowego jest konieczne jak i ich ukierunkowanie na zjawiska zachodzące zewnątrz i wewnątrz przedsiębiorstwa.

Radar zewnętrzny winien być ukierunkowany na ocenę zjawisk zachodzących:

– u dostawców i odbiorców;

– w gospodarce krajowej i światowej.

Spadek liczby zamówień, propozycje wydłużenia terminu zapłaty za dostawy mogą być sygnałem o pogorszeniu się płynności finansowej odbiorców. Dostawcy będą zapewne oczekiwać przedpłat na nabywane towary lub skracania terminów zapłaty.

Radar wewnętrzny winien być skierowany na krótkoterminowe i długoterminowe działania, w szczególności na poziom należności i zapasów i szerokość oraz efektywność “lejka” procesów sprzedażowych. Przedsiębiorcy są świadomi, że w ostatnich trzech latach, polska jak i światowa gospodarka były pod wpływem silnych bodźców, które istotnie wpływają na kondycję ekonomiczno-finansową przedsiębiorców. Patrząc na stan firm dostrzega się skutki nie tylko pandemii COVID-19, lecz także wojny w Ukrainie, wysokiego poziomu inflacji, wzrost cen mediów, wysokich podwyżek minimalnego wynagrodzenia, itd. Na to nakłada się spadek konsumpcji, która była motorem wzrostu PKB. W trakcie dyskusji właściciele firm podkreślają, że nadszedł czas zmian i wdrożenia zasady ograniczonego zaufania w biznesie.

Zadaniem dla polskich przedsiębiorców jest znalezienie “złotego środka”. Zbyt duże zaufanie do odbiorców wyrobów i/lub usług może skutkować nieściągalnymi należnościami, które mogą wpłynąć na problem w regulowaniu własnych zobowiązań. Z kolei zbyt rygorystyczne warunki współpracy z kontrahentami mogą spowodować utratę korzyści biznesowych w relacjach z nimi.

Zaufanie jest dobre, kontrola jest lepsza

Analiza i weryfikacja zdarzeń na zewnątrz i wewnątrz przedsiębiorstwa jest kluczowa. Sprawdzanie kontrahentów w Biurze Informacji Kredytowej, Krajowym Rejestrze Długów czy też w Krajowym Rejestrze Zadłużonych są standardem. Problemy finansowe dotyczące kontrahentów, mogą skłonić ich do skorzystania z przepisów ustawy Prawo restrukturyzacyjne i otwarcia postępowania o zatwierdzenie układu. W 2022 r. aż 2155 przedsiębiorców obwieściło o otwarciu tego postępowania. Jest to jedna z szans ułożenia swoich relacji z wierzycielami i spłacenie zobowiązań w ratach z ich ewentualną redukcją. Z drugiej strony to znaczący problem dla podmiotów, które są objęte tą procedurą, gdyż muszą oczekiwać na zgromadzenie wierzycieli celem głosowania nad układem, a potem na spłatę w ratach przynajmniej części należnych kwot.

Z tego względu celowym jest podjęcie działań, które uchronią nas od takowej sytuacji lub przynajmniej zminimalizują straty. Nie dziwi zatem coraz częstsze żądanie zaliczek od odbiorców lub przy dużych kontraktach ustanowienie zabezpieczeń na wypadek utraty płynności finansowej przez kontrahenta.

Ostatni aspekt warty podkreślenia, a wskazany przez przedsiębiorców to stopniowa redukcja kosztów stałych. Temat bardzo szeroki, bardzo ważny i niełatwy do wdrożenia.

 

Poznań, 12/03/2023 r.                                                                         dr Andrzej Głowacki