Postępowanie sanacyjne

Postępowanie sanacyjne jest jednym z postępowań restrukturyzacyjnych, które ma na celu uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika w drodze zawarcia układu z wierzycielami oraz doprowadzenie do dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa przez przeprowadzenie działań sanacyjnych na podstawie zaakceptowanego przez Sędziego-komisarza planu restrukturyzacyjnego. Ustawa Prawo restrukturyzacyjne definiuje, że działaniami sanacyjnymi są czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do naprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, z poszanowaniem słusznych praw wierzycieli.

Postępowanie sanacyjne – wymogi otwarcia

Sąd otwiera postępowania sanacyjne na podstawie wniosku złożonego przez dłużnika, który jest zagrożony niewypłacalnością lub jest niewypłacalny.

Wniosek o otwarcie postępowania może złożyć także jej wierzyciel osobisty, a także kurator ustanowiony na podstawie art. 42 §1 KC w stosunku do osoby prawnej wpisanej w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego

Wniosek dłużnika o otwarcie postępowania sanacyjnego powinien zawierać m.in.:

• wstępny plan restrukturyzacyjny,
• uprawdopodobnienie zdolności dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania sanacyjnego,
• wykaz wierzycieli oraz sumę wierzytelności,
• wykaz majątku dłużnika.

Suma wierzytelności winna wyszczególniać sumę wierzytelności objętej układem z mocy prawa oraz sumę wierzytelności, która może zostać objęta układem po wyrażeniu zgody przez wierzyciela.

Sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania, w którym wyznacza Sędziego-komisarza oraz Zarządcę. Zgodnie z art. 288 ust. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne, Sąd może zezwolić dłużnikowi na wykonywanie zarządu nad całością lub częścią przedsiębiorstwa w zakresie nie przekraczającym zwykłego zarządu.

Postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego obwieszcza się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Postępowanie sanacyjne – przebieg

1. Po otwarciu postępowania sanacyjnego dłużnik, któremu nie udzielono zezwolenia, o którym mowa w art. 288 postanowienie w przedmiocie otwarcia postępowania sanacyjnego ust. 3, wskazuje i wydaje zarządcy cały swój majątek oraz wydaje dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję.
2. Otwarcie postępowania sanacyjnego powoduje wygaśnięcie prokury oraz innych pełnomocnictw udzielonych przez dłużnika.
3. Zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa Sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny w terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
4. Zarządca sporządza i składa Sędziemu-komisarzowi spis wierzytelności oraz spis masy sanacyjnej w terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
5. Sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem niezwłocznie po zrealizowaniu całości lub części planu restrukturyzacyjnego przewidzianej do wykonania w toku postępowania sanacyjnego, nie później jednak niż przed upływem dwunastu miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.

Skutki otwarcia postępowania sanacyjnego

Z dniem otwarcia postępowania sanacyjnego występują następujące skutki istotne z punktu widzenia dłużnika, wierzycieli interesariuszy dłużnika:

1. Mienie służące prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz mienie należące do dłużnika staje się masą sanacyjną. Skład masy sanacyjnej ustala Zarządca na postawie wpisów w księgach dłużnika, dokumentów bezspornych oraz przez sporządzenie spisu inwentarza. Zarządca dokonuje spisu ruchomości, nieruchomości, środków pieniężnych oraz przysługujących praw majątkowych, a także przez sporządzenie spisu należności.
2. Zarządca wstępuje do postępowań sądowych, administracyjnych, itd. dotyczących masy sanacyjnej, także prowadzonych przed Sądami polubownymi.
3. Postępowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych układem wszczęte przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego ulegają zawieszeniu.
4. Zarządca może odstąpić od niekorzystnych umów wzajemnych, które nie zostały wykonane w całości lub części przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego.
5. Sędzia-komisarz na wniosek dłużnika lub Zarządcy może uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia postępowania w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym.
6. Obciążenie składników majątku dłużnika hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym w celu zabezpieczenia wierzytelności powstałej przed dniem otwarcia postępowania jest niedopuszczalne.
7. Spełnianie przez Zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które są objęte układem, jest niedopuszczalne.

Katalog skutków otwarcia postępowania sanacyjnego jest zdecydowanie dłuższy i co istotne ma wpływ dla dalszego prowadzenie przedsiębiorstwa.

Warto podkreślić, że celem postępowania sanacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika i ustawodawca wprowadził następująca ochronę do przedsiębiorstwa dłużnika:

• wyłącza możliwość wszczęcia postępowań egzekucyjnych zarówno w zakresie wierzytelności objętej układem jak i wierzytelności zabezpieczonych na mieniu dłużnik,
• spełnianie zobowiązań powstałych przed otwarciem postępowania sanacyjnego jest niedopuszczalne,
• Sędzia-komisarz na wniosek dłużnika lub zarządcy może uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym skierowanym do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.

Sprzedaż składników majątku w postępowaniu sanacyjnym

1. Składniki mienia należącego do dłużnika i wchodzącego w skład masy sanacyjnej mogą zostać zbyte przez zarządcę, za zgodą Sędziego-komisarza, który określa warunki ich zbycia.
2. Sprzedaż wywołuje takie skutki jak sprzedaż dokonana przez syndyka w postępowaniu upadłościowym.
3. Zarządca sporządza odrębny plan podziału sum uzyskanych ze sprzedaży rzeczy, wierzytelności i praw obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską zgodnie z przepisami Prawa upadłościowego.
4. W przypadku gdy zbycie składników mienia odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i nie przekracza zakresu zwykłego zarządu, przepisów powyższych nie stosuje się.

Podsumowanie

Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest zawarcie układu przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Cechą charakterystyczną postępowania sanacyjnego jest ingerencja Zarządcy w formułę funkcjonowania przedsiębiorstwa. Możliwe są dwie opcje:

• odebranie Zarządu dłużnikowi,
• zezwolenie dłużnikowi na wykonywanie zarządu nad całością lub częścią przedsiębiorstwa w zakresie nieprzekraczającym zakresu zwykłego zarządu.

Z przejęciem całego majątku, ksiąg rachunkowych, dokumentacji handlowej wiąże się z zarządzaniem przedsiębiorstwem dłużnika. Jest to w szczególności trudne dla licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Z tego względu przewagę posiadają kancelarie zatrudniające kilku lub kilkunastu doradców restrukturyzacyjnych.

Informacja o otwarciu postępowania sanacyjnego, jest wpisywana w Krajowym Rejestrze Sądowym, a nadto dłużnik w nazwie firmy dodaje frazę “w restrukturyzacji”.

Andrzej Głowacki
licencjonowany doradca restrukturyzacyjny

stan prawny: 30.08.2021